Czym jest adware?

Adware to oprogramowanie, które wspiera i dostarcza reklamy. Reklamy te są źródłem dochodu dla jego twórcy.

Oprogramowanie adware jest często pobierane razem z innymi programami i użytkownicy zazwyczaj nie zdają sobie z tego sprawy. Jest ono automatycznie dołączane do instalacji. Adware może być również określane mianem malware lub spyware, ponieważ zbiera informacje o użytkowniku i następnie wyświetla niepożądane reklamy.

Adware działa poprzez wbudowanie się w aplikacje lub wykorzystywanie luk w systemie operacyjnym urządzenia. Po zainstalowaniu wyświetla reklamy bezpośrednio w aplikacji lub poprzez osobne wyskakujące okna. Twórcy adware zarabiają na różnych modelach, takich jak pay-per-click (PPC), pay-per-view (PPV) czy pay-per-install (PPI). Dodatkowo adware może zbierać dane o nawykach przeglądania użytkowników i lokalizacji w celu personalizacji reklam oraz sprzedaży tych informacji osobom trzecim, co budzi obawy o prywatność.

Rodzaje adware

Adware można sklasyfikować w zależności od sposobu działania i zgody użytkownika:

• Legalne adware: Ten typ jest pobierany za zgodą użytkownika, często w zamian za możliwość korzystania z darmowego oprogramowania. Jest zazwyczaj uznawany za legalny i nieinwazyjny, pomagając deweloperom pokryć koszty lub oferować produkty w niższych cenach.
• Potencjalnie niechciane aplikacje (PUA): Programy te mogą być instalowane nieświadomie i obejmować zarówno nieszkodliwe, jak i złośliwe aplikacje. Często zawierają niechciane reklamy lub dodatkowe oprogramowanie, na którego instalację użytkownik nie wyraził wyraźnej zgody.
• Złośliwe adware: Zaprojektowane by wprowadzać użytkownika w błąd, ten typ często instaluje się bez zgody i może dostarczać inne złośliwe oprogramowanie. Jest uznawany za nielegalny i stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa.

Platformy narażone na adware

Adware nie ogranicza się do komputerów osobistych; dotyczy także urządzeń mobilnych, zwłaszcza tych z systemem Android. Mobilne adware często ukrywa się w aplikacjach pobieranych z nieoficjalnych sklepów, co może prowadzić do nieustannych reklam, zbierania danych lub nieautoryzowanych subskrypcji płatnych usług.

Adware a malware

Choć adware często klasyfikuje się jako malware ze względu na jego natrętny charakter, nie każde adware jest szkodliwe. Różnica polega na zgodzie użytkownika i intencjach twórcy. Malware obejmuje szeroką gamę złośliwego oprogramowania, takich jak spyware, wirusy i ransomware, podczas gdy adware skupia się głównie na generowaniu przychodów z reklam.

Rozpoznawanie adware

Objawy infekcji adware

Wykrycie adware jest często proste ze względu na jego uciążliwość. Do najczęstszych objawów należą:

• Nagła zmiana strony głównej lub wyszukiwarki w przeglądarce.
• Wzrost liczby wyskakujących reklam, nawet poza przeglądaniem internetu.
• Spowolnienie działania urządzenia i częste awarie.
• Pojawienie się nowych pasków narzędzi, rozszerzeń lub wtyczek.
• Przekierowania wyszukiwań i nieoczekiwane zachowanie przeglądarki.

Adware na urządzeniach mobilnych

Na urządzeniach mobilnych objawy adware to:

• Skrócony czas pracy baterii.
• Zwiększone zużycie danych i nieoczekiwane opłaty.
• Niestabilne działanie aplikacji lub instalowanie nowych bez zgody użytkownika.
• Uporczywe reklamy pojawiające się poza aplikacjami.

Zarządzanie adware

Jak usunąć adware

Usunięcie adware wymaga kilku kroków, w zależności od poziomu infekcji:

1. Ręczne usuwanie: Użytkownik może spróbować samodzielnie znaleźć i odinstalować podejrzane aplikacje. Ta metoda jednak nie zawsze usuwa wszystkie składniki, szczególnie jeśli adware posiada funkcje rootkita.
2. Oprogramowanie antywirusowe: Instalacja renomowanego programu antywirusowego z funkcją wykrywania adware skutecznie skanuje i usuwa niechciane programy. Upewnij się, że narzędzie posiada aktywną funkcję ochrony przed adware.
3. Tryb awaryjny na urządzeniach mobilnych: Na Androidzie ponowne uruchomienie w trybie awaryjnym może pomóc w wykryciu i usunięciu złośliwych aplikacji.
4. Usługi profesjonalne: W przypadku uporczywych infekcji może być konieczna pomoc profesjonalnego serwisu usuwania malware.

Zapobieganie adware

Najskuteczniejszą strategią wobec adware jest zapobieganie. Najlepsze praktyki to:

• Pobieraj z zaufanych źródeł: Instaluj aplikacje tylko z renomowanych stron i oficjalnych sklepów.
• Czytaj regulaminy i warunki: Uważnie sprawdzaj umowy licencyjne, aby wiedzieć, co instalujesz.
• Używaj adblockerów: Blokery reklam mogą zapobiegać wyświetlaniu niechcianych reklam podczas przeglądania internetu.
• Aktualizuj oprogramowanie: Regularnie aktualizuj aplikacje i system operacyjny, by łatać luki w zabezpieczeniach.
• Ostrożnie przeglądaj internet: Unikaj klikania w podejrzane reklamy i odwiedzania niezaufanych stron.

Aspekty prawne i etyczne

Legalność adware zależy głównie od zgody użytkownika i przejrzystości instalacji. Legalne adware respektuje prywatność i daje użytkownikowi możliwość rezygnacji, natomiast złośliwe adware łamie przepisy o ochronie prywatności i jest często wykorzystywane do oszustw. W wielu krajach wprowadzono przepisy przeciwdziałające nielegalnym praktykom adware, podkreślając znaczenie zgody użytkownika i ochrony danych.